Pułkownik Wojska Polskiego, ziemianin i działacz społeczny urodzony 12 listopada 1787 r. w Bytyniu syn stolnika wschowskiego Felicjana i Magdaleny z Potockich. W wieku 19 lat w listopadzie 1806 roku wstąpił w Poznaniu do szwadronu gwardii honorowej Napoleona. Tam skierowany został do 5 pułku jazdy polskiej; po krótkim czasie uzyskał stopień podporucznika, a następnie porucznika. W pierwszych miesiącach 1807 roku, w ramach kampanii pomorskiej walczył m.in. pod Tczewem i Gdańskiem, a latem tego samego roku przeszedł do Pułku Gwardii Lekkokonnej, w szeregach, której odbył kampanię hiszpańską, biorąc m.in. udział 30 listopada 1808 roku w słynnej szarży w wąwozie Somosierra.
W roku 1809 brał udział w kampanii austriackiej, a w latach 1810-1811 ponownie walczył na terenach Hiszpanii. W trakcie kampanii rosyjskiej 1812-1813 służył w sztabie głównym w stopniu kapitana. Pod koniec 1813 roku otrzymał urlop zdrowotny, przebywał jakiś czas w Paryżu; w grudniu 1814 powrócił do kraju i zamieszkał w Niegolewie koło Buku, a po zawarciu małżeństwa z Anną z Krzyżanowskich (1816) w majątku żony Włościejewki koło Śremu. Przez kilkanaście lat zajmował się gospodarstwem. Po wybuchu powstania listopadowego w roku 1830 przedostał się do Warszawy. Otrzymał przydział do sztabu, następnie - promowany na pułkownika - dowodził pułkiem jazdy sandomierskiej (marzec-czerwiec 1831). Od czerwca 1831 służył w sztabie głównym. We wrześniu 1831 r. ze względów zdrowotnych otrzymał dymisję i powrócił do Wielkopolski. Nie uniknął represji - za udział w powstaniu został ukarany konfiskatą majątku i 9-miesięczną karą więzienia, którą odbył w twierdzy Cosel (ostatecznie karę zmniejszono o połowę). W kolejnych latach zaliczał się do najaktywniejszych wielkopolskich działaczy społecznych. Przez wiele lat posłował do sejmu prowincjonalnego, występując w obronie języka polskiego w życiu publicznym Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Temu zagadnieniu poświęcił pracę „Wola królewska i jej wykonanie w Wielkim Księstwie Poznańskim”. Opublikował także swoje wspomnienia ze służby wojskowej - Somosierra (1854) i Les Polonais a Samo-Sierra (1854, 1855). Działał jako radca Ziemstwa Kredytowego Poznańskiego, był udziałowcem spółki Bazar w Poznaniu. Wiek dorosły osiągnęło ośmioro z jego dzieci, pięć córek i trzech synów. Andrzej Niegolewski zmarł w 1857 roku w Poznaniu. Pochowany został w grobowcu rodzinnym w Buku. W 1923 roku jego prochy przeniesiono do Krypty Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu.
Bibliografia:
-
Andrzej Wędzki, Andrzej Niegolewski, w: Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1981
-
Witold Jakóbczyk, Przetrwać na Wartą 1815-1914, 55. część cyklu "Dzieje narodu i państwa polskiego", Warszawa 1989
-
Bogumił Wojcieszak, Andrzej Niegolewski. Biografia polityczna, Poznań 2004
-
Romuald Krygier, Ich ślad na Ziemi Szamotulskiej, Szamotuły 2001
-
Internet
J.Oses